Πως θα αποζημιωθούν οι ασφαλισμένες κατοικίες που κάηκαν στην πυρκαγιά
Ακολουθήστε μας στο Linkedin και συνδεθείτε με άλλους επαγγελματίες του κλάδου
Η πυρκαγιά στην ορεινή Λεμεσό στις 23 Ιουλίου 2025 ήταν μια τραγωδία για την οποία γράφτηκαν πολλά στον τύπο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Σε αυτό το άρθρο θα περιοριστούμε σε σχόλια για ασφαλισμένες κατοικίες που κάηκαν στην πυρκαγιά.
Θα μας απασχολήσουν δύο ζητήματα:
- Αν θα αποζημιωθούν οι ιδιοκτήτες ασφαλισμένων κατοικιών από τις ασφαλιστικές εταιρείες.
- Πόσα θα εισπράξουν εκείνοι που θα αποζημιωθούν.
Οι κάτοχοι των ασφαλιστηρίων θα πρέπει να ανασύρουν το ασφαλιστήριο της κατοικίας τους και να το διαβάσουν προσεκτικά. Αν το ασφαλιστήριο κάηκε στην κατοικία, μπορούν να ζητήσουν αντίγραφο από την ασφαλιστική εταιρεία που το εξέδωσε. Όλα τα ασφαλιστήρια κατοικίας συμπεριλαμβάνουν τον ασφαλισμένο κίνδυνο «πυρκαγιά».
Εξαιρέσεις
Το αν θα αποζημιωθεί ο ιδιοκτήτης μιας ασφαλισμένης κατοικίας εξαρτάται από το κατά πόσο το ασφαλιστήριο του περιλαμβάνει εξαίρεση που απαλλάσσει την ασφαλιστική εταιρεία από την υποχρέωση να πληρώσει την απαίτηση για ζημιά από πυρκαγιά.
Oρισμένα ασφαλιστήρια εξαιρούν τη ζημιά που προέρχεται από «κάψιμο (είτε τυχαίο είτε όχι) δασών, θάμνων, λιβαδιών ή την αποψίλωση γης με φωτιά». Αν το ασφαλιστήριο περιλαμβάνει την εξαίρεση που είναι γνωστή με τον αγγλικό όρο «bushfire exclusion», τότε η ασφαλιστική εταιρεία δύναται να απορρίψει την απαίτηση και να μην πληρώσει οποιοδήποτε ποσό.
Ορισμένα ασφαλιστήρια που εξαιρούν τη ζημιά από πυρκαγιά δάσους / θάμνων, μπορεί να προσφέρουν την κάλυψη υπό μορφή επέκτασης (carve-back) με την καταβολή επιπρόσθετου ασφαλίστρου. Γι’ αυτό οι Ασφαλισμένοι συμβουλεύονται να εξετάσουν προσεκτικά στο ασφαλιστήριο τους τις επεκτάσεις της κάλυψης διότι τέτοια επέκταση μπορεί να εξουδετερώνει την εξαίρεση της ζημιάς από πυρκαγιά δάσους / θάμνων.
Ακόμη και αν προσφέρεται η κάλυψη της ζημιάς από πυρκαγιά δάσους / θάμνων, το ασφαλιστήριο μπορεί να θέτει ως όρο αναιρετικό της ευθύνης της ασφαλιστικής εταιρείας συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Για παράδειγμα, μπορεί να θέτει ως όρο ότι η κάλυψη της ζημιάς από πυρκαγιά δάσους / θάμνων θα ισχύει μόνο «αν η οικοδομή είναι περιφραγμένη και η περιοχή έξω από την περίφραξη σε απόσταση όχι μικρότερη των πέντε μέτρων θα διατηρείται καθαρή από χόρτα, θάμνους και αποκαλάμες». Αν δεν έχει τηρηθεί αυτός ο όρος, η ασφαλιστική εταιρεία θα δύναται να απορρίψει την απαίτηση και να μην πληρώσει οποιοδήποτε ποσό.
Άλλη εξαίρεση που μπορεί να ισχύει, είναι η εξαίρεση των ακατοίκητων (unoccupancy exclusion). Αν ο διακανονιστής απαιτήσεων που διορίζει η ασφαλιστική εταιρεία διαπιστώσει ότι πράγματι η κατοικία παρέμεινε κενή ή αχρησιμοποίητη για την περίοδο που καθορίζει το ασφαλιστήριο (π.χ. 30 ημέρες), η ασφαλιστική εταιρεία θα δύναται να επικαλεστεί την εξαίρεση και να μην πληρώσει οποιοδήποτε ποσό.
Βάση διακανονισμού των απαιτήσεων
Από το λεκτικό του ασφαλιστηρίου του ο Ασφαλισμένος θα πρέπει να εξακριβώσει ποια είναι η βάση διακανονισμού των απαιτήσεων. Αν είναι η βάση αποκατάστασης (reinstatement basis), τότε θα αποζημιωθεί στη βάση του τρέχοντος κόστους ανοικοδόμησης, δηλαδή του κόστους κατασκευής μιας καινούριας κατοικίας με τις ίδιες προδιαγραφές και υλικά κατασκευής όπως αυτής που καταστράφηκε. Αν είναι η βάση κάλυψης (indemnity basis), θα αποζημιωθεί στη βάση του τρέχοντος κόστους ανοικοδόμησης μείον αφαίρεση για φυσική φθορά και παλαιότητα ανάλογα με την ηλικία της κατοικίας.
Η συνηθισμένη υπόθεση που κάνουν οι διακανονιστές απαιτήσεων είναι ότι η ωφέλιμη ζωή μιας κατοικίας είναι 50 χρόνια και γι’ αυτό αφαιρούν 2% για κάθε έτος της ηλικίας της κατοικίας. Για παράδειγμα, εάν το τρέχον κόστος ανοικοδόμησης μιας κατοικίας 10 ετών υπολογίζεται σε €500.000 και η βάση διακανονισμού απαιτήσεων είναι η αποκατάσταση, ο Ασφαλισμένος θα αποζημιωθεί στη βάση των €500.000. Εάν η βάση διακανονισμού απαιτήσεων είναι η κάλυψη, ο Ασφαλισμένος θα αποζημιωθεί στη βάση των €400.000 (500.000 – 20% = 400.000).
Υπασφάλιση
Το πιο πάνω παράδειγμα θα έχει εφαρμογή νοουμένου ότι ο Ασφαλισμένος έχει δηλώσει το ορθό ασφαλισμένο ποσό στην Πρόταση Ασφάλισης.
Εάν ο Ασφαλισμένος για οποιοδήποτε λόγο έχει δηλώσει ποσό χαμηλότερο, σε περιπτώσεις ολικής καταστροφής η ασφαλιστική εταιρεία θα καταβάλει το δηλωθέν ασφαλισμένο ποσό. Για παράδειγμα, εάν ο Ασφαλισμένος έχει δηλώσει ασφαλισμένο ποσό €300.000 αντί €500.000, θα εισπράξει από την ασφαλιστική εταιρεία μόνο το ποσό των €300.000 και θα υποστεί ο ίδιος τη ζημιά των άλλων €200.000.
Σε περιπτώσεις μερικής καταστροφής η ασφαλιστική εταιρεία θα επικαλεστεί τον Αναλογικό Όρο του ασφαλιστηρίου και θα αποζημιώσει με την αναλογία που φέρει το ποσό που δηλώθηκε προς το ορθό ποσό. Για παράδειγμα, εάν ο Ασφαλισμένος έχει δηλώσει ασφαλισμένο ποσό €300.000 αντί €500.000 και έπαθε ζημιά €100.000, θα εισπράξει από την ασφαλιστική εταιρεία μόνο €60.000 (300.000 ¸ 500.000 ´ 100.000 = 60.000) και θα υποστεί ο ίδιος τη ζημιά των άλλων €40.000.
Η υπασφάλιση μπορεί να προκύψει από αδράνεια του Ασφαλισμένου. Την τελευταία πενταετία οι τιμές των οικοδομικών υλικών και των εργατικών αυξήθηκαν σημαντικά και, συνεπώς, αυξήθηκε σημαντικά το κόστος ανοικοδόμησης. Εάν ο Ασφαλισμένος δεν μερίμνησε να αναθεωρήσει το ασφαλισμένο ποσό της κατοικίας του και το άφησε όπως ήταν τα τελευταία χρόνια, είναι πολύ πιθανόν τώρα που θα υποβάλει απαίτηση, να ανακαλύψει ότι είναι υπασφαλισμένος, ίσως κατά 30% ή και περισσότερο.
Οι Ασφαλισμένοι φέρουν το βάρος να αποδείξουν οι ίδιοι το ύψος της ζημιάς τους, γι’ αυτό χρειάζονται επαγγελματική συμβουλή. Οι επαγγελματίες που είναι αρμόδιοι για να υπολογίσουν το τρέχον κόστος ανοικοδόμησης μιας κατοικίας είναι οι επιμετρητές ποσοτήτων.
Οι Ασφαλισμένοι που αντιλαμβάνονται ότι πρέπει να παρουσιάσουν στην ασφαλιστική εταιρεία αξιόπιστα αποδεικτικά στοιχεία του ύψους της ζημιάς τους θα μπορούσαν να προσλάβουν ένα επιμετρητή ποσοτήτων για επαγγελματική εκτίμηση. Σε περίπτωση διαφωνίας με την ασφαλιστική εταιρεία ως προς την αξία της κατοικίας, ο επιμετρητής ποσοτήτων θα μπορούσε να καταθέσει ως εμπειρογνώμονας στο δικαστήριο και να υποστηρίξει την εκτίμηση του.
