Γράφει ο Μιλτιάδης Μιλτιάδου, Ανεξάρτητος Σύμβουλος Ασφαλίσεων και Διαχείρισης Κινδύνων και Εκπαιδευτής Επαγγελματικής Κατάρτισης

Ακολουθήστε μας στο Linkedin και συνδεθείτε με άλλους επαγγελματίες του κλάδου

Σχόλια για το Διαγωνισμό Ασφάλισης της Αστικής Ευθύνης της ΑΗΚ.

Τα έγγραφα του Διαγωνισμού Αρ. 530/2025 για την ασφάλιση της αστικής ευθύνης της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου έχουν δημοσιευτεί στην αγγλική γλώσσα. Θα αρχίσω τα σχόλια μου με το κριτήριο ανάθεσης και θα προχωρήσω στη ζητούμενη κάλυψη (1. Scope of Work).

Είναι κατάλληλο το κριτήριο ανάθεσης;

Με βάση τους όρους του Διαγωνισμού, το κριτήριο ανάθεσης είναι «η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά βάσει τιμής».

Ας υποθέσουμε ότι υποβάλλονται δύο προσφορές. Η μία ασφαλιστική εταιρεία υποβάλλει προσφορά με το χαμηλότερο ασφάλιστρο. Το ασφαλιστήριο της περιλαμβάνει αριθμό εξαιρέσεων, μεταξύ των οποίων και τις εξής:

1. Αμίαντος

2. Σιλίκωση

3. Ηλεκτρομαγνητικά πεδία

4. Μεταδοτικές ασθένειες

5. Δόνηση, μετακίνηση ή αποδυνάμωση υποστηριγμάτων

Η δεύτερη ασφαλιστική εταιρεία υποβάλλει προσφορά με ασφάλιστρο €50 πιο ακριβό. Το ασφαλιστήριο της περιλαμβάνει τις ίδιες εξαιρέσεις αλλά δεν περιλαμβάνει τις πιο πάνω πέντε.

Με βάση τους όρους του Διαγωνισμού η ΑΗΚ οφείλει να κατακυρώσει την προσφορά στην πρώτη ασφαλιστική εταιρεία και, συνεπώς, να πληρώνει από δικούς της πόρους τις απαιτήσεις που εμπίπτουν στις πέντε εξαιρέσεις. Διερωτάται κανείς, αυτή είναι η καλύτερη λύση που θα ικανοποιήσει τις ασφαλιστικές ανάγκες της ΑΗΚ; Αναμφίβολα θα σύμφερε στην ΑΗΚ να κατακυρώσει την προσφορά στη δεύτερη ασφαλιστική εταιρεία και να πληρώσει €50 παραπάνω για να απαλλαγεί τις πέντε εξαιρέσεις.

Η χαμηλότερη τιμή ως κριτήριο ανάθεσης είναι κατάλληλη σε περιπτώσεις που η Αναθέτουσα Αρχή επιβάλλει συγκεκριμένο λεκτικό ασφαλιστηρίου σε όλους τους προσφοροδότες. Όμως, οι ασφαλιστικές εταιρείες κατά πάσα πιθανότητα θα ήταν απρόθυμες να υποβάλουν προσφορά με λεκτικό ασφαλιστηρίου που συντάσσει και επιβάλλει η Αναθέτουσα Αρχή.

Εφόσον η πρακτική είναι η κάθε ασφαλιστική εταιρεία να υποβάλλει το δικό της λεκτικό ασφαλιστηρίου, το κριτήριο ανάθεσης θα έπρεπε να ήταν «η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά βάσει βέλτιστης σχέσης τιμής – ποιότητας». Εξ όσων γνωρίζω, αυτό είναι το κριτήριο που προκρίνει η Αρμόδια Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων για συμβάσεις υπηρεσιών. Η διαδικασία αυτή προϋποθέτει αξιολόγηση των Τεχνικών Προσφορών με προκαθορισμένα κριτήρια που αφορούν τις καλύψεις, τις εξαιρέσεις και τους όρους των ασφαλιστηρίων που υποβάλλονται. Στο παράδειγμα μας, η πρώτη ασφαλιστική εταιρεία θα έπαιρνε χαμηλότερη βαθμολογία από τη δεύτερη λόγω των πέντε εξαιρέσεων.

Ποιοι τρίτοι εξαιρούνται;

Σύμφωνα με τους όρους του Διαγωνισμού οι προσφορές θα πρέπει να παρέχουν κάλυψη και να αποζημιώνουν την ΑΗΚ για την ευθύνη της σε περίπτωση ατυχηματικού τραυματισμού ή θανάτου οποιουδήποτε προσώπου, εκτός από τρεις κατηγορίες ατόμων:

1. άτομα που έχουν σύμβαση εξαρτημένης εργασίας (contract of service) με την ΑΗΚ,

2. άτομα που εργοδοτούνται (employed) από την ΑΗΚ, και

3. άτομα ενόσω απασχολούνται στο πλαίσιο επιχειρηματικής δραστηριότητας με την ΑΗΚ (while engaged in the course of business with EAC).

Τα τυπικά ασφαλιστήρια αστικής ευθύνης εξαιρούν την ευθύνη του ασφαλισμένου έναντι των εργοδοτουμένων του διότι τέτοια ευθύνη καλύπτεται από ασφαλιστήριο ευθύνης εργοδότη. Οι δύο πρώτες κατηγορίες των όρων του Διαγωνισμού είναι ταυτόσημες διότι εξαιρούν την ευθύνη της ΑΗΚ προς τους εργοδοτουμένους της. Η τρίτη κατηγορία είναι πρωτοφανής διότι εξαιρεί την ευθύνη της ΑΗΚ για τραυματισμό ή θάνατο οποιουδήποτε επιχειρηματικού συνεργάτη της, π.χ. εργολάβων, προμηθευτών κλπ.

Για να μην πληρώνει από ίδιους πόρους τις αποζημιώσεις για τραυματισμό των επιχειρηματικών συνεργατών της, η ΑΗΚ θα πρέπει να τροποποιήσει το όρο του Διαγωνισμού εξαιρώντας την ευθύνη της μόνο έναντι μιας κατηγορίας ατόμων, των εργοδοτουμένων της, και όχι έναντι οποιωνδήποτε άλλων.

Η ασφαλιστική εταιρεία θα πληρώνει όποτε εκδίδεται δικαστική απόφαση εναντίον της ΑΗΚ;

Οι όροι του Διαγωνισμού προβλέπουν ότι εάν το Δικαστήριο εκδώσει απόφαση κατά της ΑΗΚ, τότε η Ασφαλιστική Εταιρεία θα συμμορφωθεί με την εν λόγω απόφαση και θα καταβάλει το οφειλόμενο ποσό, εφόσον το ποσό της απόφασης εμπίπτει στα όρια ευθύνης του Ασφαλιστηρίου.

Αυτό σημαίνει ότι, όποτε διαπιστώνεται δικαστικώς η αστική ευθύνη της ΑΗΚ, η ασφαλιστική εταιρεία θα πρέπει οπωσδήποτε να πληρώσει το ζημιωθέντα χωρίς να δικαιούται να επικαλεστεί εξαίρεση του ασφαλιστηρίου ή παραβίαση όρου του ασφαλιστηρίου εκ μέρους της ΑΗΚ. Ας δούμε δύο υποθετικά παραδείγματα για να αντιληφθούμε την υπερβολή αυτού του όρου.

Στο πρώτο παράδειγμα, ένας εργολάβος της ΑΗΚ, εγείρει αγωγή εναντίον της ΑΗΚ για πρόκληση μεσοθηλιώματος από εισπνοή ινών αμιάντου και το δικαστήριο επιδικάζει αποζημιώσεις σε βάρος της ΑΗΚ υπέρ του ασθενούς εργολάβου. Τα τυπικά ασφαλιστήρια αστικής ευθύνης περιέχουν εξαίρεση της ευθύνης που προκύπτει από αμίαντο. Με βάση τον όρο του Διαγωνισμού, η ασφαλιστική εταιρεία δεν θα δικαιούται να επικαλεστεί την εξαίρεση και θα πρέπει να πληρώσει τον ασθενή εργολάβο.

Στο δεύτερο παράδειγμα, ένας υπάλληλος της ΑΗΚ, ενόσω εκτελεί τα καθήκοντά του, διαπληκτίζεται με ένα πελάτη της ΑΗΚ και εσκεμμένα προκαλεί ζημιά στην περιουσία του. Ο πελάτης εγείρει αγωγή, το δικαστήριο κρίνει ότι η ΑΗΚ ευθύνεται εκ προστήσεως για την αδικοπραγία του εργοδοτουμένου της και επιδικάζει αποζημιώσεις σε βάρος της ΑΗΚ υπέρ του πελάτη της. Οι όροι του Διαγωνισμού προβλέπουν ότι η ασφαλιστική εταιρεία θα παρέχει κάλυψη για «ευθύνη που προκύπτει από πράξη ή παράλειψη οποιοδήποτε εργοδοτουμένου της ΑΗΚ». Τα τυπικά ασφαλιστήρια αστικής ευθύνης περιέχουν εξαίρεση των εσκεμμένων πράξεων. Με βάση τον όρο του Διαγωνισμού, η ασφαλιστική εταιρεία δεν θα δικαιούται να επικαλεστεί την εξαίρεση και θα πρέπει να πληρώσει το ζημιωθέντα.

Στην πραγματικότητα οι ασφαλιστικές εταιρείες δεν είναι υποχρεωμένες να πληρώσουν μόλις εκδοθεί απόφαση που καταλογίζει αστική ευθύνη στον ασφαλισμένο τους. Το αν θα πληρώσει ή όχι η ασφαλιστική εταιρεία το επιδικασθέν ποσό, θα κριθεί από τους όρους του ασφαλιστηρίου. Εάν η ασφαλιστική εταιρεία αρνείται να καλύψει την ευθύνη του ασφαλισμένου της κατά παράβαση των όρων της μεταξύ τους ασφαλιστικής σύμβασης, ο ασφαλισμένος έχει τη δυνατότητα να εγείρει αγωγή εναντίον της ασφαλιστικής εταιρείας για αποζημιώσεις και τότε το αρμόδιο δικαστήριο θα ερμηνεύσει την εξαίρεση ή την παράβαση όρου που επικαλείται η ασφαλιστική εταιρεία για να απορρίψει την απαίτηση.

Ποιος είναι ο απαιτητής;

Οι όροι του Διαγωνισμού προβλέπουν ότι σε περίπτωση ζημιάς σε ηλεκτρονικό εξοπλισμό, ο απαιτητής θα είναι ο Πελάτης της ΑΗΚ.

Ο όρος αυτός παραβιάζει την νομολογιακή αρχή ότι ο ενοχικός δεσμός ή η συμβατική σχέση (privity of contract) παραμένει μεταξύ του ασφαλισμένου και της ασφαλιστικής εταιρείας.1 Ο πελάτης της ΑΗΚ που υφίσταται ζημιά εξ υπαιτιότητας της ΑΗΚ δεν δικαιούται να υποβάλει απαίτηση απευθείας στην ασφαλιστική εταιρεία που ασφαλίζει την αστική ευθύνη της ΑΗΚ. Δικαιούται να αξιώσει αποζημιώσεις από την ΑΗΚ, και τότε η ΑΗΚ θα υποβάλει απαίτηση στην ασφαλιστική εταιρεία για να καλύψει την ευθύνη της προς τον ζημιωθέντα πελάτη.

Πότε οριστικοποιείται το λεκτικό του ασφαλιστηρίου;

Στους Διαγωνισμούς για δημόσιες ασφαλιστικές συμβάσεις, τα Δικαιολογητικά, η Τεχνική Προσφορά (που περιλαμβάνει το λεκτικό του ασφαλιστηρίου) και η Οικονομική Προσφορά μπορούν να υποβληθούν μέχρι την τελευταία ημέρα και ώρα που προβλέπουν οι όροι του Διαγωνισμού. Από κει και πέρα δεν επιτρέπεται οποιαδήποτε αλλαγή στα έγγραφα της προσφοράς που υποβλήθηκαν.

Οι όροι του Διαγωνισμού της ΑΗΚ περιλαμβάνουν άλλη πρωτοτυπία, προβλέποντας ότι σε περίπτωση κατακύρωσης της προσφοράς, το λεκτικό του ασφαλιστηρίου που υποβλήθηκε «θα αποτελεί τη βάση για διαπραγματεύσεις για το τελικό λεκτικό του

ασφαλιστηρίου». Η εκ των υστέρων διαφοροποίηση του λεκτικού, εκτός του ότι παραβιάζει τους κανονισμούς των δημοσίων συμβάσεων, δεν θέτει στην ίδια βάση όλους τους προσφοροδότες.

Για παράδειγμα, μια ασφαλιστική εταιρεία υποβάλλει ασφαλιστήριο με μεγάλο αριθμό εξαιρέσεων, που περιορίζουν υπέρμετρα την κάλυψη, και με το χαμηλότερο ασφάλιστρο. Η ΑΗΚ θα κατακυρώσει την προσφορά σε αυτή την ασφαλιστική εταιρεία και στη συνέχεια θα δικαιούται να διαπραγματευτεί μείωση των εξαιρέσεων ενώ οι άλλοι προσφοροδότες δεν θα δικαιούνται να διαπραγματευτούν οτιδήποτε. Εξάλλου δεν μπορεί να αποκλειστεί το αντίθετο, δηλαδή στα πλαίσια διαπραγμάτευσης μια ασφαλιστική εταιρεία να επιτύχει αύξηση των εξαιρέσεων ή των περιοριστικών όρων του ασφαλιστηρίου που ήδη υπέβαλε χωρίς να μειώνεται το ύψος του ασφαλίστρου, εφόσον η διαπραγμάτευση αφορά μόνο το λεκτικό του ασφαλιστηρίου.