Φορολογική μεταρρύθμιση: Στο επίκεντρο οι φοροαπαλλαγές ασφαλίστρων

Ακολουθήστε μας στο Linkedin και συνδεθείτε με άλλους επαγγελματίες του κλάδου

Έντονη συζήτηση στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών για την πάταξη καταχρήσεων και την προστασία της αποταμίευσης μέσω ασφαλιστικών προϊόντων

Στην πρόσφατη συνεδρία της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών βρέθηκε στο επίκεντρο η σημαντική συζήτηση σχετικά με τις προτεινόμενες αλλαγές στο νομοσχέδιο φορολογικής μεταρρύθμισης που αφορούν τις φοροαπαλλαγές για ασφάλιστρα. Η συζήτηση εστιάζει σε δύο κρίσιμα ζητήματα: την αντιμετώπιση των καταχρήσεων στο υφιστάμενο πλαίσιο και τη διατήρηση των κινήτρων για μακροπρόθεσμη αποταμίευση μέσω ασφαλιστικών σχεδίων.

Στη συνεδρίαση της επιτροπής συμμετείχαν εκπρόσωποι του Συνδέσμου Ασφαλιστικών Εταιρειών, του Συνδέσμου Ασφαλιστικών Διαμεσολαβητών, καθώς και αρμόδιοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι, οι οποίοι προσπάθησαν να βρουν την ισορροπία μεταξύ δημοσιονομικής ορθότητας και προστασίας του ασφαλιστικού τομέα.

Το πρόβλημα των καταχρήσεων

Ο Έφορος Φορολογίας, Σωτήρης Μαρκίδης, παρουσίασε στοιχεία που καταδεικνύουν συστηματικές καταχρήσεις του υφιστάμενου πλαισίου φοροαπαλλαγών. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, έχουν εντοπιστεί περιπτώσεις όπου εργαζόμενοι καταβάλλουν εφάπαξ τα bonus που λαμβάνουν από τους εργοδότες τους – ποσά που μπορεί να φτάνουν μέχρι και εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ – ως ασφάλιστρα στο τέλος του φορολογικού έτους.

Στόχος αυτής της πρακτικής είναι η αποφυγή φορολόγησης των συγκεκριμένων εισοδημάτων. Το πρόβλημα επιδεινώνεται από το γεγονός ότι, όπως επιβεβαίωσαν οι εκπρόσωποι των Συνδέσμων Ασφαλιστικών Εταιρειών και Διαμεσολαβητών, ακολουθεί συχνά πρόωρη εξαργύρωση των ασφαλίστρων που καταβλήθηκαν.

Ο κ. Μαρκίδης υπογράμμισε ότι, ενώ η φοροαπαλλαγή για ποσά που καταβάλλονται σε ασφαλιστικά σχέδια είναι σωστή από άποψη πολιτικής, οι συγκεκριμένες καταχρήσεις υπονομεύουν το σύστημα και πρέπει να αντιμετωπιστούν.

Η διάσταση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας

Ο Πρόεδρος του Δημοσιονομικού Συμβουλίου, Μιχάλης Περσιάνης, συμφώνησε με την ανάγκη κλεισίματος των «τρυπών» στη νομοθεσία, τόνισε όμως έναν εξίσου σημαντικό παράγοντα: τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του συνταξιοδοτικού συστήματος.

Ο κ. Περσιάνης χαρακτήρισε την κατάσταση ως «δημοσιονομική βόμβα σε βάθος χρόνου» και υπογράμμισε ότι η φορολογική μεταρρύθμιση πρέπει να ενθαρρύνει την αποταμίευση, ιδιαίτερα μέσω ασφαλιστικών και συνταξιοδοτικών προϊόντων. Σημείωσε ότι η ενίσχυση του δεύτερου και τρίτου πυλώνα – δηλαδή της επαγγελματικής και ιδιωτικής ασφάλισης – θα αποτελούσε σημαντική συμβολή στην αντιμετώπιση των μελλοντικών προκλήσεων του συνταξιοδοτικού συστήματος.

Προτάσεις για στοχευμένες παρεμβάσεις

Οι εκπρόσωποι του Συνδέσμου Ασφαλιστικών Εταιρειών και του Συνδέσμου Ασφαλιστικών Διαμεσολαβητών υποστήριξαν ότι μπορεί να υπάρξει στοχευμένη τροποποίηση της νομοθεσίας που να πατάσσει τις καταχρήσεις χωρίς να πλήττει την ουσία του ασφαλιστικού τομέα.

Συγκεκριμένα, πρότειναν τη θέσπιση περιορισμών στον χρόνο πρόωρης εξαργύρωσης, διατηρώντας παράλληλα την πρόνοια για εφάπαξ καταβολή ασφαλίστρων. Όπως επισήμαναν, η εφάπαξ καταβολή αποτελεί συνήθη πρακτική για άτομα χωρίς σταθερό εισόδημα, όπως αυτοαπασχολούμενοι ή επιχειρηματίες, και η κατάργησή της θα επηρέαζε αρνητικά αυτές τις κατηγορίες ασφαλισμένων.

Επιπλέον, ο Σύνδεσμος Ασφαλιστικών Διαμεσολαβητών εισηγήθηκε την επέκταση των φοροαπαλλαγών ώστε να συμπεριληφθούν προγράμματα που καλύπτουν πλήρη ή μερική ανικανότητα, πρόταση με την οποία φάνηκε να συμφωνεί ο Έφορος Φορολογίας.

Ο ρόλος της τεχνολογίας στην εποπτεία

Η αντιπρόεδρος της επιτροπής φορολογικού σχεδιασμού του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου, Μαρία Γρηγορίου, προσέφερε μια διαφορετική οπτική. Υποστήριξε ότι η νομοθεσία δεν πρέπει κατ’ ανάγκη να στοχεύει στην πάταξη των καταχρήσεων, καθώς σε περιπτώσεις καταβολής μεγάλων εφάπαξ ασφαλίστρων μπορεί να εμπλέκονται και άλλα αδικήματα που αντιμετωπίζονται με διαφορετικό τρόπο.

Η κα Γρηγορίου τόνισε ότι τα νέα μηχανογραφικά συστήματα του Τμήματος Φορολογίας παρέχουν τη δυνατότητα στοχευμένων ελέγχων που μπορούν να εντοπίζουν και να αντιμετωπίζουν τέτοια φαινόμενα αποτελεσματικά. Με αυτόν τον τρόπο, η εποπτεία μπορεί να ενισχυθεί χωρίς να χρειάζεται δραστικός περιορισμός των κινήτρων για αποταμίευση.

Οι θέσεις των κομμάτων

Οι βουλευτές που συμμετείχαν στη συζήτηση εξέφρασαν την ανάγκη για ισορροπημένη προσέγγιση. Ο Αλέκος Τρυφωνίδης (ΔΗΠΑ) υπογράμμισε τη σημασία λήψης υπόψη των εισηγήσεων των ασφαλιστικών φορέων, ώστε να ενθαρρύνεται η αποταμίευση χωρίς το κράτος να υφίσταται σημαντικές απώλειες φορολογικών εσόδων.

Ο Σταύρος Παπαδούρης (Κίνημα Οικολόγων) συμφώνησε με την ανάγκη διπλής προσέγγισης: ενθάρρυνση της αποταμίευσης και αποτροπή καταχρήσεων.

Ο Ηλίας Μυριάνθους (ΕΔΕΚ) πρότεινε μια συγκεκριμένη λύση: τη θεσμοθέτηση κλιμακωτού φορολογικού συντελεστή για ποσά που προέρχονται από πρόωρη εξαργύρωση ασφαλιστικών προγραμμάτων. Σύμφωνα με την πρότασή του, ένα τέτοιο μέτρο θα αποθάρρυνε βραχυπρόθεσμες κινήσεις φοροαποφυγής, διατηρώντας παράλληλα τον μακροπρόθεσμο αποταμιευτικό χαρακτήρα των ασφαλιστικών σχεδίων.

Η συνέχεια

Η συζήτηση στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών αναδεικνύει τη σύνθετη φύση του ζητήματος. Από τη μια πλευρά, είναι προφανής η ανάγκη αντιμετώπισης των καταχρήσεων που υπονομεύουν το φορολογικό σύστημα. Από την άλλη, ο ασφαλιστικός τομέας διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στη μακροπρόθεσμη οικονομική ασφάλεια των πολιτών και στη βιωσιμότητα του συνταξιοδοτικού συστήματος.

Η πρόκληση είναι να βρεθεί ο χρυσός μέσος όρος: μια νομοθετική ρύθμιση που θα κλείνει τις «τρύπες» που επιτρέπουν τις καταχρήσεις, χωρίς όμως να πλήττει τα θεμιτά κίνητρα για μακροπρόθεσμη αποταμίευση μέσω ασφαλιστικών προϊόντων. Οι προτάσεις για στοχευμένες παρεμβάσεις, όπως περιορισμοί στην πρόωρη εξαργύρωση ή κλιμακωτοί φορολογικοί συντελεστές, φαίνεται να κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση.

Η τελική απόφαση θα έχει σημαντικές επιπτώσεις όχι μόνο για την ασφαλιστική αγορά, αλλά και για την ευρύτερη οικονομική συμπεριφορά των πολιτών και τη μακροπρόθεσμη δημοσιονομική σταθερότητα της χώρας.