Συνταξιοδοτικό: 291.000 συνταξιούχοι με ενεργό πληθυσμό μόλις 525.000 το 2070

Ακολουθήστε μας στο Linkedin και συνδεθείτε με άλλους επαγγελματίες του κλάδου

Η συνταξιοδοτική επάρκεια αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Κύπρος στα επόμενα χρόνια. Το Συμβούλιο Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας Κύπρου (ΣΟΑΚ) επανατοποθετείται με νέα σύσταση για το κρίσιμο αυτό ζήτημα, εκφράζοντας την ανησυχία του για την καθυστέρηση λήψης αποτελεσματικών μέτρων.

Η πρόκληση της γήρανσης του πληθυσμού

Τα στοιχεία που παρουσιάζει το ΣΟΑΚ είναι ανησυχητικά. Σύμφωνα με την Έκθεση Γήρανσης του 2024, το 2022 υπήρχαν στην Κύπρο 173.000 συνταξιούχοι εντός συνολικού ενεργού πληθυσμού 568.000, με δείκτη εξάρτησης γήρανσης 3,28 εργαζόμενους ανά συνταξιούχο.

Η προβολή για το 2070 είναι δραματική: αναμένονται 291.000 συνταξιούχοι με ενεργό πληθυσμό μόλις 525.000, με το δείκτη να επιδεινώνεται σημαντικά στους 1,80 εργαζόμενους για κάθε συνταξιούχο. Αυτή η εξέλιξη αναδεικνύει τις επερχόμενες πιέσεις στο κρατικό συνταξιοδοτικό σύστημα.

Το πρόβλημα της χαμηλής αποταμίευσης

Η Κύπρος αντιμετωπίζει διπλή πρόκληση. Πρώτον, διαχρονικά το ποσοστό αποταμίευσης παραμένει κάτω από το μισό του αντίστοιχου μέσου όρου της Ευρωζώνης. Δεύτερον, κατά την περίοδο της χρηματοπιστωτικής κρίσης, μεγάλος αριθμός ταμείων προνοίας διαλύθηκε, με αποτέλεσμα το αποθεματικό των ταμείων του δεύτερου πυλώνα να βρίσκεται σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα.

Χαρακτηριστικά στοιχεία από την EUROSTAT του 2024 αποκαλύπτουν ότι οι Κύπριοι συνταξιούχοι βασίζονται αποκλειστικά στον πρώτο πυλώνα (κρατική σύνταξη), ενώ τα δύο τρίτα των Κυπρίων υποχρεώνονται να παραμείνουν στην αγορά εργασίας λόγω οικονομικών αναγκών.

Το σύστημα των τριών πυλώνων

Για την αντιμετώπιση του προβλήματος, οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες εφαρμόζουν το σύστημα των τριών πυλώνων:

Πρώτος Πυλώνας: Η κρατική σύνταξη μέσω του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΤΚΑ)

Δεύτερος Πυλώνας: Τα Επαγγελματικά Ταμεία Σύνταξης (ΕΤΣ) που χρηματοδοτούνται από εργοδότες και εργαζόμενους

Τρίτος Πυλώνας: Η προαιρετική συνταξιοδοτική αποταμίευση μέσω ιδιωτικών οχημάτων

Συγκεκριμένες συστάσεις του ΣΟΑΚ

Το Συμβούλιο προτείνει επτά βασικές κατευθύνσεις:

1. Ενίσχυση των Επαγγελματικών Ταμείων Σύνταξης

Αυτόματη εγγραφή όλων των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα σε πολύ-επιχειρησιακό ΕΤΣ, δεδομένου ότι το 95% των επιχειρήσεων αποτελείται από πολύ μικρές εταιρείες που δεν προσφέρουν ΕΤΣ.

2. Κρατική στήριξη χαμηλά αμειβόμενων

Συνεισφορά του κράτους στις περιπτώσεις όπου το εισόδημα του εργαζομένου δεν φορολογείται, με παράλληλη φορολόγηση εφάπαξ ποσών πρόωρης αφυπηρέτησης για δημοσιονομική ουδετερότητα.

3. Καταπολέμηση παραοικονομίας

Ο περιορισμός της αδήλωτης εργασίας θα αυξήσει τον αριθμό των πολιτών και το ύψος των εισφορών σε όλους τους πυλώνες.

4. Βελτίωση μεταφοράς συνταξιοδοτικών ωφελημάτων

Προώθηση του δικαιώματος μεταφοράς συσσωρευμένων ωφελημάτων μεταξύ ΕΤΣ με φορολόγηση πρόωρης διάλυσης χωρίς μεταφορά.

5. Ορθολογική διαχείριση ΕΤΣ

Περιορισμός ανάληψης ποσών πριν τη συνταξιοδότηση, μείωση δανεισμού από ταμεία και προώθηση τακτικών καταβολών αντί εφάπαξ ποσών.

6. Ενθάρρυνση προαιρετικής αποταμίευσης

Παροχή ίδιων φορολογικών κινήτρων που προσφέρονται στα επαγγελματικά ταμεία και στα ατομικά σχέδια συνταξιοδότησης.

7. Ενδυνάμωση εποπτείας και χρηματοοικονομικής παιδείας

Ίδρυση ενιαίας ανεξάρτητης εποπτικής αρχής και ανάπτυξη χρηματοοικονομικής παιδείας από νεαρή ηλικία.

Τα οφέλη της μεταρρύθμισης

Η υλοποίηση των προτάσεων αναμένεται να επιφέρει:

• Βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των πολιτών τρίτης ηλικίας
• Ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης σε παραγωγικές ηλικίες
• Καλύτερη λειτουργία της αγοράς εργασίας
• Περιορισμό της απειλής στα δημόσια οικονομικά
• Δημιουργία μεγάλων θεσμικών επενδυτών

Επείγουσα ανάγκη δράσης

Όπως τονίζει το ΣΟΑΚ, οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Κύπρος λόγω της συνταξιοδοτικής ανεπάρκειας είναι ήδη πολύ μεγάλες. Όσο καθυστερεί η λήψη δραστικών διορθωτικών μέτρων, τόσο τα προβλήματα θα επιδεινώνονται.

Η δημιουργία ενός αποτελεσματικού θεσμικού πλαισίου που να διασφαλίζει τη συμπλήρωση των παροχών του πρώτου πυλώνα μέσω του δεύτερου και τρίτου πυλώνα αποτελεί επιτακτική ανάγκη για τη συνταξιοδοτική επάρκεια του συνόλου των πολιτών.

Η ώρα για συζητήσεις έχει παρέλθει – η ώρα για δράση έχει φτάσει.

Διαβάστε ολόκληρη τη σύσταση του ΣΟΑΚ εδώ.